kleine fictie: dertien stations, veertien vragen

tussen twintig voor elf en iets na middernacht, zat hij in de trein naar Zwolle
hij nam plaats in een nagenoeg leeg treinstel, haalde een boek uit zijn jaszak en begon onderuitgezakt wat te bladeren, op zoek naar een ongelezen hoofdstuk
vlak voor vertrek kwam er iemand naast hem zitten
hij keek even op, gluurde half naar links en zag dat de onbekende een zij was, zo onopvallend mogelijk keek hij naar het treinstel dat zich voor hen uitstrekte
tientallen lege stoelen keken hen afwachtend aan, het leek zelfs alsof deze gevoelloze dingen er even goed voor gingen zitten
deze situatie had alles in zich om interessant te worden

hij concentreerde zich weer op het boek, vond een onbekend verhaal en begon te lezen
naast hem was zij inmiddels zichzelf aan het inparkeren en structureren; ze zette haar tas op de grond en begon erin te rommelen
flesje water, zakje zure matten, oordopjes en boek kwamen tevoorschijn
beroepsdeformatie nam het over en hij keek ongegeneerd naar het leeswerk, maar het zei hem weinig; bekende auteur, nooit wat van gelezen, titel onbekend
zijn korte interesse was haar niet ontgaan en ze hield hem het zakje zure matten voor
'snoepje?'

hij schudde zijn hoofd, licht beschaamd en schraapte zijn keel, wilde wat zeggen over zuur snoep, maar sloot zijn halfgeopende mond weer en keek weer in zijn boek
'wat lees je?'
hij draaide zijn hoofd naar haar toe, zonder naar haar te kijken en sloeg het boek dicht, met zijn vinger op de bladzijde die hij tot zover vergeefs had aangestaard
'verhalenbundel van het nieuwe vriendje van mijn beste vriendin'
ze bestudeerde de omslag en knikte goedkeurend
'fantasy-achtige verhalen, gezien de titel en cover?'
hij knikte, keek even naar de cover en sloeg het boek toen weer open
ze begreep de hint en sloeg haar eigen boek open, viste een zure mat uit het zakje, stopte deze in haar mond en veegde haar vingers af aan haar broek, de oordopjes lagen ongebruikt in haar schoot

de trein stopte bij het eerste van de dertien tussengelegen stations, er stapte niemand in of uit
na een ruime minuut stilstand, schommelde het staal stabiel traag voort
ze sloeg een bladzijde om, zijn ogen waren op de naam van een personage blijven hangen, na zeven minuten lezen was hij tot regel vier gekomen
hij spiedde langzaam naar links, zijn ogen dwaalden over het flesje water, de zure matten, de oordopjes en het rommelige hoopje draad, de vingers zonder ringen, een klein moedervlekje op de pink van een rechterhand, enkele letters van het boek en ze waren vast nog verder verdwaald, als ze niets had gezegd
'wil je ruilen van boek?'

hij voelde zijn wangen wat kleuren en keek snel weer naar de woorden in zijn hand
'neehoor, dankjewel'
ze haalde haar schouders op, viste nog twee aan elkaar klevende matten uit het zakje en propte deze in haar mond, kleine suikerkruimeltjes ontsnapten en stuiterden haast onzichtbaar over haar boek en kleding, een enkeling wist tot op de grond te komen
hij keek ernaar zonder het kruimeltje nog te herkennen op de donkergrijze vuiligheid van een nachttrein naar het oosten
ze sloeg weer een bladzijde om, hield een vinger tussen de bladzijdes en keerde half naar hem toe
'wat heb je vandaag gedaan in Amsterdam, mag ik dat weten?'
hij zuchtte even, draaide zich vervolgens ook een beetje om en keek in een paar schitterend glinsterende lichtbruine ogen
opnieuw gierde er onmiddellijk wat extra bloed naar zijn hoofd
'ik was met een goede vriend op stap; museum, hapje eten, lekker relaxed ouwehoeren en rondslenteren'
hoewel hij heel graag de wedervraag wilde stellen en hier alle mogelijkheid toe had, deed hij het niet
de stilte die even ontstond, leek verstikkend, tot ze hem eenvoudig doorbrak
'dat klinkt als een leuke dag, waar ga je nu heen?'
hij hoorde zichzelf opnieuw antwoord geven zonder een tegenvraag te stellen en opnieuw drong die droge stilte zich op
'mag ik je wat over mijn dag vertellen? ik zit vol energie en lezen lukt even niet'
hij knikte dankbaar

de volgende acht stations vlogen voorbij zonder dat hij het doorhad
waarover ze vertelde, zou hij haast direct vergeten, toch dronk hij ieder woord op als een melaatse in de woestijn, na veertig dagen dagen en nachten in de leegte
aangemoedigd door haar openheid, vertelde hij ook van alles
ze luisterde geduldig en stelde soms een vraag
'welk museum? wat was het mooiste dat je er zag?'
hij liet het haar zien, vertelde erbij dat hij zichzelf in musea altijd de 1-foto-regel oplegt, omdat hij wil genieten van de kunst in het moment en terugkijken toch nooit dezelfde emotie oproept als een werk op dat moment doet
ze lachte erom, herkende de achterliggende gedachte en bekende vervolgens zelf wel veel foto's te maken
'om de herinnering te bewaren'

even viel er weer een stilte, maar deze was anders, zacht en oprecht
hij keek naar haar handen, zich pijnlijk bewust van de ongelijkheid in hun gesprek, toch niet bij machte hier verandering in aan te brengen, in zijn hoofd renden zijn gedachtes wanhopige rondjes om een onderwerp te vinden dat hij ter sprake zou kunnen brengen
'over herinneringen gesproken; je hebt me net jouw allerlaatste foto laten zien, zou ik ook de allereerste mogen zien?'
hij lachte voorzichtig
'mijn allereerste babyfoto, bedoel je? die heb ik hier niet bij me, hoor'
ze lachte mee en keek hoe hij wat handelingen op zijn telefoon verrichte en deze vervolgens aan haar gaf
'donderdag 9 december', leest ze, 'ziet eruit als een mooie dag, beschrijf 'm eens voor me, als je wilt?'
zonder een antwoord af te wachten, legt ze haar hoofd achterover tegen de stoel en sluit haar ogen

'op donderdagen had ik dat schooljaar een korte lesdag, de zon scheen en ik voelde mij zowel goed als diep ellendig
samen met mijn ex-vriendin ging ik naar het strand, het was er erg mooi, dat zie je wel
zoals het nu al de hele zomer regent, zo was het die winterse dag warm genoeg om in overhemd over het zonnige en grotendeels verlaten strand te wandelen
het water was trouwens wel ijskoud, weet ik nog
ik had er nooit zo bij stilgestaan, maar eigenlijk is dit wel een heel bijzondere foto, nu ik erop terugkijk en weet wat voor fase in mijn leven dat was'
ze reageert zonder haar ogen te openen
'ik vermoed dat dit meer een onderwerp is voor als we niet over vijftien minuten op onze eindbestemming zijn aangekomen, maar als je verder wilt vertellen, mag dat'
hij zwijgt, denkt even na
'daar zit wel wat in, misschien een andere keer'

'misschien een andere keer, meneer', herhaalt ze zijn woorden
dan kijkt ze hem weer aan, de lichtbruine ogen glinsteren
'ik heb echt onwijze trek in een hamburger, zal er nog iets open zijn in de stad, denk je?'
hij grijnst
'ik heb geen idee, maar we kunnen even gaan kijken, als je wilt'
het is eruit voordat hij het doorheeft
ze duikt in haar tas, rommelt wat en haalt er twee eierkoeken uit, biedt hem er eentje aan, hij bedankt
ze plukt een stuk eierkoek
'beter dan niets', zegt ze met volle mond
in zijn hoofd wordt gescholden, plots is er een knokploeg met zelfhaat ontwaakt, zo luid, dat hij haar even niet meer hoort

'hallo, wereld aan man, bent u er nog?'
hij produceert een zwakke grijns, houdt zijn hoofd een beetje scheef en veegt wat plukken haar van zijn voorhoofd
'ja, ik was even afgeleid, het is laat en mijn hoofd begint al wat af te schakelen, dan ga ik rare dingen denken en zeggen'
ze bestudeert zijn gezicht, opent haar mond voor een vraag en besluit er nog een stukje eierkoek in te stoppen
'we zijn er bijna, heb je nog een mooie afsluitende vraag voor me? om ons aanstaande afscheid te vieren'
tientallen vragen schieten door zijn hoofd; wat is je naam? wie ben jij? will i ever see you again? zullen we eens samen een hamburger gaan eten? wat doe je morgen? waarom kwam je in een leeg treinstel naast mij zitten? vind je mij leuk? vind ik jou leuk of is dat mijn gehavende apenbrein? als ik nou volgende week weer om twintig voor elf in de trein naar Zwolle zit, ben jij er dan ook? wat is je favoriete boek? waarom weet ik van alles van je, maar niet wie je bent?

ergens boven hun hoofden begint een stem te praten over het eindpunt, uw spullen niet vergeten, een goede verdere reis gewenst en als u huiswaarts keert, alvast een goede nachtrust
hij schudt zijn hoofd
'geen goede laatste vraag, sorry'

ze stopt haar spullen in haar tas, ritst deze dicht en staat op, terwijl de trein zijn laatste schuddende meters voltooid
'dat geeft niets, het was gezellig met u treinen, meneer, ben blij dat er nog een plekje naast u vrij was'
met een schok komt de trein tot stilstand, zonder een antwoord af te wachten, stapt ze het treinstel uit, het perron op
hij kijkt haar na, wil in beweging komen, doet het niet.